Transgraniczna upadłość konsumencka

PODSTAWA PRAWNA:

Podstawowe przepisy prawa upadłościowego w Anglii i Walii znajdują się w ustawie Insolvency Act z 1986 roku i rozporządzeniu Insolvency Rules z 1986 roku.
Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 roku w sprawie postępowania upadłościowego.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2011 r. (sygn. akt II CSK 425/10).

Art. 281 Insolvency Act – Effect of discharge, opisuje jaki skutek wywołuje ogłoszenie bankructwa osobistego na terenie Anglii I Walii. W skrócie upadłość oznacza pełne oddłużenie ze wszystkich wierzytelności zgłoszonych do wniosku o bankructwo osobiste. Warto również zapoznać się z pozostałymi artykułami tej części ustawy Insolvency Act.

Podstawa prawna upadłości konsumenckiej transgranicznej

Przepisy prawa:

Art. 3 Rozporządzenia Rady Europy (EW) nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego, zwane dalej rozporządzeniem stanowi, że sądy Państwa Członkowskiego, na terytorium którego znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika (COMI), są właściwe dla wszczęcia postępowania upadłościowego.

Zgodnie zaś z art. 4 ust. 1 Rozporządzenia, dla postępowania upadłościowego i jego skutków właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostało wszczęte postępowanie, określonego dalej jako „Państwo wszczęcia postępowania”, natomiast na podstawie art. 4 ust. 2 pkt F rozporządzenia prawo Państwa wszczęcia postępowania określa przesłanki wszczęcia postępowania upadłościowego, sposób jego prowadzenia i ukończenia.

Kwestie uznania upadłości i jej skutków na terenie Polski wynikają wprost z treści Rozporządzenia Rady Europy nr 1346/2000. Wypowiedział się również w tej sprawie Sąd Najwyższy (sygn. akt II CSK 425/10).

Przykład działania polskiego komornika w postępowaniu egzekucyjnym, po ogłoszeniu przez naszą klientkę bankructwa osobistego na terenie Anglii:

W postanowieniu z dnia 8 października 2013 roku prowadzonym przeciwko jednej z naszych klientek, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w Warszawie postanowił umorzyć postępowanie egzekucyjne. W uzasadnieniu napisał: „Postępowanie egzekucyjne prowadzone było zgodnie z wnioskiem wierzyciela. W dniu 10-09-2012r. Sąd w Kingston –upon-thames w Wielkiej Brytanii wydał orzeczenie stwierdzające upadłość dłużniczki. Zgodnie treścią art.5 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1346/2000 z 29-05-2000 r. dla postępowania upadłościowego i jego skutków właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostaje wszczęte postępowanie, tj. prawo angielskie – Insolvency Act z 1986r. Ogłoszenie upadłości na podstawie wskazanego aktu prawnego powoduje zwolnienie upadłego z długów zgłoszonych w toku postępowania upadłościowego. Dłużniczka wskazała w toku przedmiotowego postępowania wierzytelność dochodzoną w toku niniejszego postępowania egzekucyjnego. Z tych względów należało postanowić jak wyżej.”

Przepisy prawa - bankructwo osobiste

Przepisy prawa:

Sąd angielski stosuje w postępowaniu upadłościowym prawo angielskie Insolvency Act i Insolvency Rules 1986, zgodnie z zasadą, że dla wszczęcia, prowadzenia i zakończenia postępowania upadłościowego właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym został zgłoszony wniosek o upadłość (art. 4 ust. 1 Rozporządzenia).

Na podstawie provision 346 Chapter V Effekt of Bankrupcy on Certain Rights Transacttions, etc. po wszczęciu postępowania upadłościowego wierzyciel nie może osiągać korzyści z egzekucji.

W treści Rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 wyraźnie podkreśla się, iż zgodnie z art. 16 ust. 1 cytowanego Rozporządzenia Rady wszczęcie postępowania upadłościowego przez sąd Państwa Członkowskiego właściwy – zgodnie z art. 3 – podlega automatycznie uznaniu we wszystkich pozostałych Państwach Członkowskich z chwilą, gdy orzeczenie staje się skuteczne w Państwie wszczęcia postępowania.

Zasadę tę stosuje się również w przypadku, gdy w stosunku do dłużnika – ze względu na jego właściwości w innych Państwach Członkowskich – nie może zostać wszczęte postępowanie upadłościowe.

Zgodnie z definicją Rozporządzenia nr 1346/2000 lit. f) „chwila wszczęcia postępowania” oznacza moment, z którym orzeczenie o wszczęciu postępowania staje się skuteczne, niezależnie od tego, czy jest ono ostateczne;

Na podstawie zaś art. 17 ust. 1 Rozporządzenia Rady wszczęcie postępowania określonego w art. 3 ust. 1 wywołuje – bez potrzeby dopełnienia jakichkolwiek formalności – skutki, które wynikają z prawa Państwa wszczęcia postępowania.

Uznanie następuje a u t o m a t y c z n i e , bez konieczności wydania w państwie uznającym pozytywnej decyzji w tym zakresie.

Bankructwo działalności gospodarczej

Z uzasadnienia wyroku Sądu najwyższego z dnia 16 lutego 2011 r. (sygn. akt II CSK 425/10) :

„Podstawowymi zasadami obowiązującymi przy rozpoznawaniu spraw upadłościowych transgranicznych jest zasada nadrzędności przepisów rozporządzenia nad polskim systemem krajowym oraz zasada jednolitości i skuteczności stosowania tego aktu prawnego we wszystkich państwach członkowskich. Stosowanie prawa krajowego dopuszczalne jest wyłącznie w takim zakresie, w jakim rozporządzenie na to zezwala.

„Z mocy art. 16 i 17 rozporządzenia 1346/2000 automatyczną skuteczność uzyskują w Polsce także prowadzone w innych państwach członkowskich UE postępowania upadłościowe w stosunku do nieprzedsiębiorców.

Skuteczne w Polsce (na podstawie art. 4 ust. 2 lit. K w związku z art. 16 rozporządzenia), jest także zwolnienie osób fizycznych (niezależnie od tego, czy są one przedsiębiorcami) z reszty długów, w zakresie i na zasadach określonych przez lex fori concursus. Skutek ten dotyczy także wierzytelności podlegających – zgodnie z prawem prywatnym międzynarodowym – prawu polskiemu. W zależności od postanowień legis fori concursus, umorzeniu mogą podlegać nawet wierzytelności traktowane przez polskiego ustawodawcę w uprzywilejowany sposób, jak należności ze stosunku pracy, alimentacyjne czy publicznoprawne (…).

Zgodnie z regułą lex concursus postępowanie upadłościowe w Anglii powinno być automatycznie uznane w pozostałych krajach Unii Europejskiej, a zatem i w Polsce, zgodnie z zasadą wzajemnego zaufania.

A zatem, w praktyce organy państwa uznającego (np. Sąd, komornik) powinny – bez wnikania w zasadność niniejszego postępowania upadłościowego – traktować przedłożone im orzeczenie (ewentualnie z tłumaczeniem przysięgłym) jako jedyny i wystarczający dowód na okoliczność takiego postępowania.

Reasumując, polskie organy państwowe, w tym komornicy sądowi i sądy zobowiązani są respektować skutki ogłoszenia upadłości konsumenckiej w Anglii. Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej został złożony przez dłużnika w Anglii i sąd angielski uznał go za właściwy, ponieważ przyjął, że główny ośrodek podstawowej działalności konsumenta znajduje się w Anglii, wówczas prawo angielskie będzie właściwe dla ustalenia skutków postępowania upadłościowego, w tym także dla określenia skutków upadłości dla egzekucji roszczeń zasądzonych tytułem wykonawczym przez Sąd w Polsce.